Ga naar de inhoud

In memoriam Johan Fijn van Draat, 1939 – 2016

Johan Theodoor Richardus Fijn van Draat overleed 15 april 2016 in Harderwijk  Hij werd 23 mei 1939 in Heemstede geboren – vlak voor de oorlog dus. Het gezin is die nare tijd redelijk ongehavend doorgekomen.

In 1946 verhuisden we (Vader, Moeder met de kinderen die al waren al geboren: Wim , Els, Nelleke, Johan, Peter en Mieke) naar Ermelo waar Vader directeur werd van de stichting Groot Emaus. Barbera werd in 1948 in Ermelo geboren.

Het is in die bosrijke Veluwse omgeving dat Johan zijn jeugd doorbracht. Behalve met onder andere een stelletje andere kwajongens appeltjes gappen bij de boer, probeerde hij samen met zijn vriend Rienk om zelf een goed ‘Heer Bommel /Tompoes’ verhaal te maken, met tekeningen en tekst. Zij smulden namelijk beiden van de prachtige stripverhalen van Marten Toonder in de krant. Ook bracht Johan – naar zijn eigen zeggen – veel tijd door zittend bij de vijver. Ons huis was een ruime vrijstaande directiewoning met een grote tuin, waar de openbare weg dwars doorheen liep. Er was dus nog een stuk tuin aan de overkant van die weg. Dat stuk werd afgesloten door een gracht en een grote rechthoekige vijver. Het is daar aan de waterkant dat Johan – terwijl Peter met steentjes stond te keilen om die zo vaak mogelijk te laten opspringen – zich afvroeg hoe het kwam dat die kringen die in het water kwamen zich steeds verder uitbreidden, zonder dat je kon zien waar ze bleven en er toch altijd weer water op dezelfde plaats was. (Hij heeft mij het laatste jaar van zijn leven iedere keer weer beloofd dat hij “het verhaal van het steentje” zou vertellen. Het is er helaas niet van gekomen).

Dat voortdurend zich dingen afvragen, steeds weer denken waarom is dit zo ?, wat voor invloed hebben wij mensen ? heeft mede zijn leven bepaald. Later volgde hij in Groningen onder andere colleges filosofie.

Johan ging naar de kweekschool en moest in militaire dienst. Prachtige, hilarische verhalen kon hij vertellen over de tijd dat hij in Frankrijk gelegerd was. In 1963 trouwde hij met Wilhelmina Koers en het echtpaar verhuisde naar Winschoten, waar hij onderwijzer werd aan de christelijke school aldaar.  Zij kregen drie kinderen: Christine, Richard en Alexander. Christine werd op jonge leeftijd overvallen door een ernstige vorm van reuma. De zorg om haar heeft veel van Johan gevergd en haar overlijden in 2011 heeft hem zeer aangegrepen. Het gezin verhuisde in 1969 naar Harderwijk, waar Johan verbonden was aan een regionale L.O.M.-school.  Harderwijk, de stad waar zo veel voor-vaderen woonden en werkten, heeft zeker ook veel baat gehad bij deze Fijn van Draat.  Zo zette hij zich naast andere activiteiten, in voor het behoud van de oude Catharina kapel en maakte hij die tot een cultureel centrum, te beginnen met de vestiging van een filmhuis, dat hij oprichtte. Ook de tuin van de eertijds zo beroemde Linnaeus werd door hem behouden en opgeknapt. IMG_0759B-212x300Voor het vele dat hij voor de stad en de gemeenschap deed werd hij benoemd tot aller-eerste “Harderwijker van het jaar” en werd hij op 29 april  2011 onderscheiden met de benoeming tot lid in de Orde van Oranje Nassau

 

Bij zijn herdenkingsdienst hield ieder van zijn vier zussen een kort toespraakje – allemaal totaal verschillend. En dat typeert wel hoe Johan was: zijn persoonlijkheid had zoveel verschillende facetten. Met de ene persoon sprak hij graag over levensbeschouwelijke zaken, met de ander over natuurkunde en met weer een ander over literatuur. En als een onderwerp zijn belangstelling had, kon hij er uren over doorpraten.

Een paar jaar lang belde hij mij iedere maandagavond van acht tot tien uur / half elf. Eerst om alles wat hij zich herinnerde van filosofie op papier te zetten, maar dat ging na enige maanden  over in een soort lessen over natuur-kunde. Zo werd mij uitgebreid de quantummechanica uitgelegd, maar als u me nu vraagt dat te reproduceren kan ik dat met geen mogelijkheid. Want zolang Johan je iets met heel veel woorden uitlegt, denk je dat je het begrijpt, maar daarna…. Dat uitleggen duurt soms uren. Hij werd niet moe te praten over al die wonderlijke dingen om ons heen.

Totdat hij wèl moe werd. Heel erg moe. Zijn lichaam dat hij altijd Spartaans behandeld had begon te protesteren. Uiteindelijk belandde hij in een zeer slecht toestand in het ziekenhuis. Maar opgeven ? , nee hoor. “da’s toch zund” van alles wat hij in zijn hoofd had. Eenmaal weer thuis tobde hij met veel hulp nog een maar maanden door. In zijn eigen huis, dat hij zo bijzonder had ingericht en met zicht op de tuin waarvan hij ook iets wonderbaarlijks had gemaakt, is hij – precies zoals hij dat wenste – overleden.

Ons laatste telefoongesprek – vaak onderbroken door gekreun en gesteund door de pijn en ademgebrek – zouden we na de huishoudelijke praatjes , net beginnen aan “in hoeverre beïnvloeden onze herinneringen ons gedrag van nu en wat we zeggen ? Toen was de batterij van de telefoon leeg en die van Johan een paar dagen later ook.

Johan was behalve een groot “Heer van stand” ook een ‘bijzondere man en dat was-ie’

Nelleke Toxopeus- Fijn van Draat, juni 2016

Je kunt geen reactie plaatsen, maar trackbacks en pingbacks zijn beschikbaar.